Recensie TABEE

Unieke toneelervaring in een pastorietuin!

Tekst: Kees Daris. Fotografie: Ans Ketelaars.

Knegsel – 10 juni 2022. Het is 20.30u. Theater ’t Ros speelt in de Pastorietuin aan de Steenselseweg de première van Tabee. Regisseur Jules Keeris heeft zich laten inspireren door een zwarte, satirische komedie, geschreven in 1928 in Rusland. De oorspronkelijke satire in het stuk stond Stalin niet aan en hij verbood voordrachten. Keeris bewerkte en herschreef de tekst, en maakte het tot een unieke absurde tragikomedie die perfect past in onze tijd. De nog steeds jonge regisseur steekt, met een sterk gevoel voor (vaak absurdistische) humor, de draak met de maatschappij, waarin iedereen over de rug van de ander naar de top wil klimmen. De tekst, het spel en de prachtige locatie maken Tabee tot een unieke toneelervaring, waarin op zowel hilarische als ontroerende wijze de zin én onzin van het leven worden afgetast.

Martelaar en held
Walter Troebel is een wat lui uitgevallen, werkloze man. Hij zegt zijn talenten wel te willen ontwikkelen, maar dat wordt belemmerd, door de beklemmende bezorgdheid van zijn vrouw en schoonmoeder. Dat maakt hem zwaarmoedig. Na een echtelijke ruzie verdwijnt Walter. Voor zijn vrouw Maria staat het vast dat hij zelfmoord gaat plegen. Ze roept de hulp in van buurman en tevens Walter’s beste vriend Govert. Ofschoon Walter nooit écht tot de conclusie komt dat hij zijn leven beu is, denkt zijn omgeving -een roddel is snel verspreid- daar totaal anders over. Met name de lokale politicus Herman (‘’Samen voor mezelf’’) heeft er baat bij dat Walter als een soort martelaar zal sterven. Maar ook de slager, die opkomt voor de gewone man, de kunstenares, de publieke vrouw en zelfs de dorpspastoor vinden Walter opeens interessant. Allen kunnen een publicitaire stunt immers prima gebruiken om hun ambities en hogere doelen aan de wereld kenbaar te maken. Samen leiden ze Walter naar het grote niets. Walter moet en zal sterven als een held die het lijden van de hele wereld op zich neemt. De aan Walter aangeboden koffietafel, die enkele uren voor zijn geplande overlijden plaatsvindt, roept dan ook gelijkenissen op met het Bijbelse Laatste Avondmaal. Tijdens de bizar verlopen uitvaart krijgt het verhaal een onverwachte wending, die hoopvol stemt over de zin en onzin van het leven. Tussen de regels door wordt met name de populistische politiek weergaloos op de hak genomen, in een voorstelling die voorbij wervelt.

Voetsporen
Het spel is van een hoog niveau. Alle rollen zijn prima bezet, maar één rol springt eruit. Walter Troebel wordt gespeeld door de 28-jarige Nick Brekelmans. Zijn spel is dusdanig goed dat je het gevoel krijgt dat hij de absolute antiheld Walter Troebel ís: een sneue man van veel mooie woorden, maar weinig daden, waarmee je na verloop van tijd toch compassie krijgt. Nick treedt in de voetsporen van zijn vader, wijlen Jan Brekelmans. Vrijwel tot aan zijn te vroege overlijden speelde Jan toneel, onder andere bij Theater ‘t Ros. Wat zou hij trots zijn op zijn opvolger.

Pastorie
Het verdient alle lof dat de professionele theatermaker Jules Keeris nooit plat getreden paden bewandelt. Met deze bewerking van ‘De Zelfmoordenaar’ van de Russische auteur Nikolaj Erdman, bevestigt hij dat volledig. Hij maakt er samen met zijn cast een unieke toneelervaring van, waar het publiek met volle teugen van geniet. De oude pastorie, welke wacht op herbestemming, is een substantieel onderdeel van het geheel. Elke deur, elk raampje, het platte dak, de kerk, zelfs het publiek (dat nagenoeg op het speelveld zit) is benut of heeft een functie. Alles werkt mee, zelfs het weer.